Het is een spelletje, ik weet het, maar het helpt mij te kijken, zoals fotograferen mij ook helpt te
kijken. Als ik in een museum ben of een tentoonstelling bezoek, vraag ik me af welk schilderij ik mee
zou willen nemen om bij mij thuis op te hangen. Een onzinnige vraag, natuurlijk, omdat ze niet te
koop zijn - en als ze te koop waren, zou ik ze niet kunnen betalen. Toen ik een keer op een
verkooptentoonstelling vroeg naar de prijs van een stilleven dat ik heel mooi vond, bleek dat ik mijn
huis met grote winst zou moeten verkopen, om dat stilleven in mijn bezit te kunnen krijgen. Maar
dan zou ik dus geen plaats meer hebben om het op te hangen. Het is ook een onzinnige vraag,
omdat het vaak om schilderijen gaat die te groot zijn om in mijn kamer te kunnen hangen. Tot mijn
verbazing zag ik te midden van die grote schilderijen op een recente tentoonstelling, een kleine
hangen, mooi van kleur en door de schilder bewerkt met de dezelfde techniek die hij voor die
prachtige grote schilderijen gebruikte: lagen verf opbrengen op het doek en dat met een soort rasp
erover heen gaan zodat de afbeelding wat wazig wordt en de verborgen kleuren naar boven komen.
Ik heb er een foto van gemaakt die nu op mijn pc staat, maar ik weet niet of ik dat schilderij, hoe
mooi ik het ook vind, in mijn kamer zou willen hebben. Het is namelijk een schilderij van de aanslag
op de twee grote wolkenkrabbers in New York op 11 september 2001. Zou ik werkelijk elke dag aan
die aanslag en aan wat die aanslag tot gevolg heeft gehad, herinnerd willen worden? Eerlijk gezegd :
nee.

Vanwege dat schilderij, maar ook vanwege het evangelie van vandaag, moest ik weer denken aan die
fatale gebeurtenis al weer zoveel jaren geleden. Want die Twin Towers in New York en de tempel in
Jerusalem lijken op elkaar, niet vanwege de architectuur, maar vanwege hun functie en waar ze al
dan niet symbolisch voor staan. Het zijn centrum-gebouwen, gebouwen die een centrum vormen
dat iets dat van belang is. De naam zegt het al : World Trade Centre, centrum van wereldhandel. Ze
staan voor het belang van de economie en handel. En gezien de tarieven oorlog van de huidige
president van de VS en van zijn andere plannen gaat het nog steeds om handel en economie. De
tempel is voor de Joden het centrum van godsdienst en eredienst. De tempel is de plek waar Gods
aanwezigheid het meest zichtbaar en tastbaar is. De tempel is de plek waar het Joodse volk beleeft
wie en wat ze zijn. En tot op de dag van vandaag is dat te merken. De tempel is er niet meer, alleen
een stuk muur, de klaagmuur, is over: maar dat is wel een plek van gebed en eerbied.

Precies vanwege die centrale functie was de aanslag op de Twin Towers meer dan een aanslag op en
gebouw, zoals de bestorming van het Capitool, dat deze week ook weer in het nieuws was vanwege
een documentaire op de BBC, meer was dan een relletje van voetbal hooligans. Het raakte een
zenuw, het was een aanval op de economie, de koersen daalden, en gaandeweg bleek die aanval ook
een aanval te zijn op de zekerheid, op de vanzelfsprekendheid van veiligheid en van reizen. Kon je
nog wel een vliegtuig in stappen? Het bleek zelfs om meer dan de veiligheid van reizen te gaan: ook
op een aanval op de vanzelfsprekendheid van vertrouwen. Die terroristen bleken ook gewoon onder
ons te wonen: kon je nog wel je buurman vertrouwen? Dat bleef niet beperkt tot de VS. Keer op
keer merk je in commentaren en analyses van de recente verkiezingen hier in Nederland dat dat nog
steeds doorwerkt. Misschien niet als een directe oorzaak, maar toch.

Wanneer Jezus de vernietiging van de tempel aankondigt, raakt hij ook een zenuw. Die vernietiging
van de tempel staat niet op zich, maar die vernietiging is onderdeel van grote ellende: van volk tegen
volk, van aardbevingen, van hongersnood, pest, vervolging en niemand is te vertrouwen, zelfs je
eigen familie niet. Herkenbaar, al te herkenbaar. Maar in het evangelie laat Jezus het niet bij die
ellende, bij het oproepen van die herkenbare chaos en onzekerheid. Jezus bemoedigt Jezus zijn
leerlingen: blijf standvastig. In al die zaken die hij zijn leerlingen, ons, voorhoudt, staat een
opmerking die mij speciaal getroffen heeft: ‘het zal voor u uitlopen op het geven van getuigenis.’
Wat bedoelt hij daarmee?

Ik denk dat Jezus met die opmerking ons vraagt de gewone neiging, diep ieder van ons, om te
schuilen, ons terug te trekken, de gordijnen dicht te doen, om die neiging kritisch te bekijken en om
weerstand te bieden aan die neiging. Die diepe neiging, die haast vanzelfsprekende reactie, is volgens
Jezus niet de goede reactie voor zijn leerlingen, voor ons. Je kunt die omstandigheden zien als een
bedreiging, je moet ze zien als een uitdaging. Dat klinkt misschien wat afgezaagd, omdat je dat ook
wel in de politiek en elders hoort, maar dat is het niet in dit evangelie, en wel omdat Jezus er iets aan
toevoegt dat ons aan het denken moet zetten. Hij zegt namelijk dat we onze omstandigheden
moeten gebruiken om te getuigen, om ergens voor uit te komen. Jezus zegt niet precies waarvoor we
dan moeten uitkomen, maar hij geeft wel een aanwijzing: ‘omwille van mijn naam’.

In de Schrift betekent een naam, meer dan informatie die opgevraagd wordt als je op internet een
account moet aanmaken. In de Schrift staat een naam voor wie jíj bent, waar jíj voor staat. Waar
staat Jezus voor? We hebben dit kerkelijk jaar telkens uit het evangelie van Lucas gelezen. Tamelijk
aan het begin van dit jaar heb ik een aantal kenmerken van dit evangelie gegeven en een paar van
die kenmerken kunnen helpen om dat ‘omwille van mijn naam’ wat concreter te maken.

Bij elke belangrijke gebeurtenis of beslissing is Jezus in gebed, soms een hele nacht. We horen niet
wat hij bidt, hoe hij met zijn Vader praat, maar paar keer wel. Allereerst op de avond na het Laatste
Avondmaal, in de Hof van Olijven. Hij bidt dan in feite een van de bedes van het Onze Vader, ‘uw
wil geschiede’. Maar precies zoals wij, wanneer wij die bede bidden, vraagt Jezus zich af wat die wil
nu voor hem betekent. Lucas schrijft dat Jezus doodsbang is maar wel blijft bidden (22,44). Bidden
als vragen, bidden als zoeken, bidden als blijven vragen en blijven zoeken.

Vervolgens horen we hem nog een keer bidden en wel op het kruis. Ook dan klinkt een echo van het
Onze Vader: ‘vergeef hun want ze weten niet wat ze doen’. Hij vraagt niet om de gewone reactie
van voor wat hoort wat, hij vraagt zijn Vader niet om hardhandig in te grijpen, maar hij doorbreekt
met die bede dat al te herkenbare patroon van wraak en geweld.

Tot slot klinkt weer een gebed. Het laatste dat Jezus namelijk zegt op het kruis in het evangelie van
Lucas is: ‘Vader in uw handen geef ik mijn Geest’. Bij de dood geeft hij de Geest, die hij bij zijn
doop gekregen heeft, terug. De Geest die hem door het leven heeft gestuurd. In het evangelie van
Lucas is de aanwezigheid en werkzaamheid van de Geest al vanaf het allereerste begin aanwezig: bij
het bezoek van de engel Gabriel aan Maria, bij het verzoek van de engel aan Maria moeder van de
zoon Gods te worden. Dat is een ander kenmerk van het evangelie dat we dit jaar gelezen hebben.
De aanwezigheid en werkzaamheid van de heilige Geest, maar dan niet alleen in Jezus de Christus,
maar in al die gewone mensen die mee willen werken aan Gods geschiedenis van heil en genezing.
‘Omwille van mijn naam’ betekent ook onze naam als ‘christen’, als met de Geest gezalfden, serieus
nemen.

Misschien niet een kenmerk, maar wel tekenend voor Lucas is dat een van de bekendste parabels in
zijn evangelie staat: die van de man die door medelijden bewogen iemand die niet van zijn volk is, in
ellende ziet, hem niet links laat liggen, maar verzorgt. Die barmhartige Samaritaan is een van die
gewone mensen die Gods Geest de ruimte geeft om aanwezig te zijn en werkzaam te zijn in zijn
doen en laten. Een echte christen, zou je kunnen zeggen. In elk geval een voorbeeld en ook een
criterium voor elke christen.

Getuigen omwille van zijn naam betekent, als ik het goed zie, God zoeken en blijven zoeken, en
daarbij niet kiezen voor wraak of geweld, maar wel kiezen voor barmhartigheid. Niet gemakkelijk.

Dat schilderijtje staat deze week nog op mijn pc, als een wat ongemakkelijke herinnering aan die
opdracht te getuigen in Jezus’ naam. Misschien moet ik toch wat langer staan dan die ene week
waarop zo’n afbeelding gewoonlijk op mijn pc staat.