Herwi Rikhof
Amos 7,12-15 Mc. 6,7-13
‘Ga goed voorbereid op reis’ was de boodschap in een mail van mijn zorgverzekeraar, compleet met tips zoals alle belangrijke nummers op je mobiel opslaan en een aansporing een app te downloaden waar door je gemakkelijk toegang hebt tot de Europese zorgpas. Als lid van de ANWB kreeg ik ook een mail over een nieuw elektronisch tolsysteem in Frankrijk en in welke landen een vignet verplicht is. Meestal krijg ik rond deze tijd ook wel een mail van het Kruidvat of ander kruidvat over wat ik allemaal mee moet nemen aan crème voor, tijdens en na de zon. In een van mijn kranten stond een lijst van boeken die ik mee zou moeten nemen, maar de stapel in mijn kamer is al groot genoeg. Reisadviezen, verschillende reisadviezen, adviezen die in deze vakantie tijd horen, adviezen die in deze vakantietijd van pas komen.
Jezus geeft aan zijn leerlingen, wanneer hij ze op pad stuurt ook reisadviezen mee: geen voedsel, geen reiszak, geen kopergeld, geen dubbele kleding, wel een stok, wel sandalen en blijven waar je ontvangen wordt. Een tamelijk radicaal reisadvies: geen rugzak, geen extra kleding. Als ik de beelden op Schiphol weer zie denk ik: dat radicale advies hebben zíj duidelijk niet opgevolgd. En als ik straks op vakantie ga, neem ik wel dubbele kleding mee en ook een betaalpas.
Nu kun je zeggen: dat radicale reisadvies is ook niet voor ons als vakantiegangers bedoeld, maar voor de apostelen, voor die twaalf, dat was voor toen en dat advies was misschien ook wel goed. Wel wat radicaal, maar als je er over denkt, nog niet zo gek gezien de opdracht die ze hadden. Ze komen om te preken, ze komen om te zeggen mensen zich moeten bekeren, en dan moet zij zich ook bescheiden opstellen. Ze komen om duivels uit te drijven en dan moet zij zelf ook vrij zijn, zich vrij kunnen opstellen.
Zo kun je dat advies van Jezus verstaan: als iets voor toen. Maar waarom lezen we dat verhaal hier en nu? Alleen maar om iets over het verleden te horen? Alleen maar om te weten hoe men toen reisde? Nee toch, we lezen dit verhaal zoals we ook al die andere verhalen keer op keer hier lezen: omdat ze ook over ons gaan. Dat reisadvies van Jezus is ook een advies aan ons, en dan niet voor een vakantie of zo, maar voor onze levensreis.
Welke bagage neem jij mee op jouw reis door het leven? Wat draag jij met je mee? Waar vertrouw jij op? Wat houdt jou gaande?
Wat draag jij met je mee? Ieder van ons draagt het verleden mee, de mooie ervaringen en de teleurstellingen, het geluk en het verdriet. Ieder van ons is onderweg wel gekneusd en beschadigd, ieder van ons heeft in haar of zijn leven klappen opgelopen. Het beeld dat daar tegenwoordig voor wordt gebruikt, is dat van een rugzakje. Een beeld met negatieve associaties. Ieder van ons heeft een rugzakje. Weegt ons rugzakje zwaar? Hoe herinneren we ons die nare zaken uit het verleden? Als de dag van gisteren? Beperken ze onze beweeglijkheid, verlammen ze ons, bepalen ze ons zó dat we eigenlijk niet verder kunnen?
Jezus geeft ons het advies dat verleden het verleden te laten, dat rugzakje niet zó met ons mee te dragen dat we eronder gebukt gaan. Dat lukt niet altijd. We kunnen het verleden, het onrecht, de pijn ook niet zo gemakkelijk vergeten Maar het advies van Jezus is, denk ik, niet het verleden te vergeten, maar het niet zó met ons mee te dragen, dat we er min of meer – en het is meestal meer – last van hebben, dat het ons te neer drukt. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar alleen daarom is het niet een verkeerd advies, misschien juist een goed advies, omdat het moeilijk is.
Waar vertrouwen we op? Op wat we zelf meenemen of op wat we van anderen krijgen? Gaan we zo door het leven dat wij zelf alles bepalen en willen bepalen of laten we ons verrassen. Zijn we al volkomen gepakt en gezakt en kan er niets meer bij of staan we open?
Jezus’ reisadvies voor ons leven is ons te laten verrassen, open te staan, niet alles zelf te willen bepalen en vast te leggen. Dat gaat wel in tegen tendensen in onze maatschappij waar we ons voor alles kunnen en moeten verzekeren. We kunnen wel een doorlopende reisverzekering afsluiten, maar kun je zo’n verzekering ook voor je levensreis afsluiten?
Maar Jezus verbiedt niet alleen, zegt niet alleen wat niet mee te nemen, hij geeft ook advies om iets wel mee te nemen. Misschien is dat wel belangrijker dan wat hij zegt over wat we niet mee moeten nemen. Wel sandalen, wel een stok. Als je ooit in het Heilig Land bent geweest, weet je waarom. Er liggen nu natuurlijk allerlei wegen, er is nu openbaar vervoer: als pelgrim word je met een comfortabele bus van de ene heilige plek naar de andere gebracht, dat hebben we het vorig jaar wel gemerkt toen we met een groep parochianen op pelgrimage in het Heilig Land waren. Maar als wat verder kijkt dan de snelweg, zie je een ongemakkelijk landschap waar sandalen en een stok nodig zijn om je gaande en staande te houden. En dat geldt ook voor onze levensreis: sandalen zodat ze kunt lopen, een stok zodat je steun hebt. Wat die sandalen en die stok voor ieder van ons zijn, is natuurlijk verschillend. Dat moeten we ontdekken en misschien ontdekken we dan ook dat we zo nu en dan andere sandalen moeten aantrekken of een andere stok moeten zoeken.
Nu wordt ook van belang wat Jezus niet nadrukkelijk zegt maar wel nadrukkelijk doet: hij zendt zijn leerlingen twee aan twee uit. Twee aan twee. Vanwege de gezelligheid? Praat onderweg of zo? Misschien. Maar ik denk eerder vanwege steun en hulp, wederzijdse steun en hulp. Om te zorgen dat de leerlingen op hun tocht elkaar overeind houden, elkaar over de onvermijdelijke dode momenten heen dragen en samen op weg blijven gaan. En daarom hebben we als gelovigen ook een gemeenschap nodig, een geloofsgemeenschap. En, hij zegt dat we moeten rekenen op de gastvrijheid van mensen die we onderweg tegen zullen komen.
Scherp gezegd is Jezus’ reisadvies is dus niet zozeer te kiezen voor dingen, maar vooral voor mensen, niet te kiezen voor de eigen zekerheid, maar voor de gastvrijheid. Hij zegt niet dat die keuzes geen risico inhouden, hij zegt ook niet dat we niet teleurgesteld zullen worden door mensen, hij belooft zelfs niet dat we nooit ongastvrije mensen tegen zullen komen. Die garanties geeft hij niet, maar die risico’s horen bij het reizen, die horen bij het leven als een reis. Maar hij zegt wel dat als dat gebeurt we door moeten gaan, verder moeten lopen in ons leven.
