Margaret de Groot-Vlasveld
Hebreeën 5,7-9, Johannes 12,20-23
Begin en het einde, geboren worden en sterven. Het is overal, in de wereld om ons heen, in kleinere kring, families, gezinnen, tussen partners. Ook in ieders persoonlijk leven is het levenseinde een zekerheid. In veel pastorale gesprekken komt het onderwerp ter sprake. Angst voor de dood probeer ik bespreekbaar te maken. Waar is angst voor? Waar is men voor bevreesd? Het mysterie van de dood is meestal wel te aanvaarden. De angst is voor de weg ernaartoe, hoeveel pijn en lijden staat me te wachten. Vooral het afscheid nemen van geliefden geeft beklemming. Graag willen wij de band met hen niet verbreken. Zowel voor wie gaat sterven als degene die achterblijft.
Volgende week gaat de film Eternal You in première. Kort gezegd: Door kunstmatige intelligentie kunnen overledenen met hun dierbaren praten. Een digitaal hiernamaals. Het verlangen om het menselijk bestaan op te rekken en de diepe wens om contact te houden met onze geliefden. Het verlangen is tijdloos en universeel. Er kan b.v. gevraagd worden of de overledene goed is aangekomen aan de andere kant? Hoe het daar is? Wordt onze sterfelijkheid onsterfelijkheid? Neemt deze technologie de rol over van religie, die een leven na de dood belooft?
In het Evangelie luisterden wij naar de laatste publieke redevoering van Jezus. Hij gaat in op het diepste verlangen dat de mensenzoon wordt verheven tot majesteit. Er wordt gezinspeeld op het uur dat nog niet gekomen is. Het uur van de dood, het uur waarin de lijdensweg voorbij is. Het woord overlijden kan zo verstaan worden: Je komt over je lijden heen. In de brief aan de Hebreeën staat dat Christus luid geroepen en geweend heeft, gebeden en gesmeekt tot God om Hem uit de dood te redden. Jezus gaat de weg van lijden aan het kruis, waarin hij de zeven kruiswoorden laat horen. Ook Jezus sterft met menselijke gevoelens aan het kruis. In de zeven kruiswoorden komt zijn menszijn naar voren. Eerst geeft Jezus alle aandacht aan anderen bij de eerste drie kruiswoorden.
Op weg naar de Goede Week wil ik ingaan op Zijn laatste zeven woorden. Herkenbaar hoe zij die weten dat het levenseinde nadert, in het reine willen komen met hun omgeving, vergeving vragen voor wat minder goed is geweest. Hoe er zorg gedragen wordt voor de nabestaanden. Soms wacht men totdat iedereen geweest is om afscheid te nemen.
1.Jezus vraagt vergeving aan zijn Vader voor anderen die zich niet bewust zijn van hun daden. Hij vraagt vergeving voor zijn moordenaars.
2.Jezus brengt verlossing voor de twee andere mannen die naast hem aan het kruis hangen: Heden zul je met mij in het Paradijs zijn.
3.Hij schenkt vertrouwen door zijn Moeder Maria en de geliefde leerling Johannes dichtbij elkaar te brengen; Dit is uw zoon, dat is je moeder. Ze weten zich met elkaar verbonden in verdriet.
Vanaf nu horen wij de vertwijfeling die Jezus zelf raakt, zijn kwetsbaarheid.
Er komt in de laatste, terminale fase, een ommekeer, een verinnerlijking waarin de verzwakking toeneemt en draagkracht afneemt.
- Jezus voelt zich verlaten en roept uit: Mijn God, Mijn God, waarom hebt u mij verlaten? Niet meer weten hoe verder, pijn en ellende aan den lijve ervaren.
- Nog intens wordt de kwetsbaarheid als Jezus uitroept; “Ik heb dorst”. Niet te drinken krijgen”. De lichamelijkheid van het lijden wordt ten diepste ervaren.
- Er komen woorden van overgave: “Het is volbracht”. Bij een eindpunt kan het bevrijdend zijn omdat het stervensproces voltooid wordt.
- En dan de voleinding. Jezus durft zich met lichaam en geest toe te vertrouwen aan zijn Vader: “Vader, in uw handen leg ik mijn geest”
Hij sterft in het vertrouwen dat hij Gods Licht en Liefde mag aanschouwen.
Dit menselijke lijden is aards, voor de Mensenzoon en voor u en mij. Zo gaat ieder zijn weg van vergeving naar voltooiing. Amen.
