Preek 5e zondag door het jaar bij de sluiting van de kerk van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart in Berg en Dal. Norbert Swagemakers
Matteüs 5,13-16
‘Gij zijt het zout der aarde. Gij zijt het licht der wereld.’
Dat mag als een opdracht en compliment genomen worden.
Toch zal het vandaag niet meevallen om het positief te verstaan als we iets moeten opgeven wat we geneigd zijn te koppelen aan de zichtbaarheid van licht en de werkzaamheid van zout. Een kerk is namelijk een zichtbaar teken in de wijk wat door véél méér mensen wordt gezien als verwijzing dan enkel degenen die er binnenkomen. Hoe begrijpelijk het besluit ook is, het verlies ervan stemt verdrietig, is teleurstellend, en raakt ons met een zekere pijn.
Vijfenvijftig jaar was deze Kerk toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, als gebouw waar de parochianen samen kwamen. Met gevoel voor de wensen en noden van de tijd, zorgden de paters MSC voor een rectoraatskerk in 1928. Dan hoefden de Berg-en-Dallers niet langer de steile Holleweg op en neer naar de kerk in Beek.
Als we de geschiedenis van de kerk in vogelvlucht volgen, merken we dat er zich steeds veranderingen en wisselingen in de tijd afspelen. Pastoor van de Bergh liep nog wandelend in zijn wapperende toog te brevieren. Hij kon nog zwaaiend en toeterend zijn parochianen begroeten op straat. Het was de tijd dat de pastoor nog menige nood kon lenigen als hij een huisbezoek aflegde.
Het tijdperk van pastoor van Helvoirt wordt gemarkeerd door de vernieuwingsgeest van de jaren zestig en zeventig. Voor het eerst kon een vrouw deel uitmaken van het parochiebestuur. Om de jeugd te betrekken richtte hij een jongenskoor op. Het Tweede Vaticaans Concilie gaf aanleiding tot discussies waarvoor inspraakavonden werden georganiseerd in het oude “Hamer”. Het was de tijd om te praten over vragen of meisjes ook misdienaar kunnen zijn. Het was een tijd van uitproberen en doen, zoals de overwegingen die door bekende Nederlanders werden gehouden wat veel mensen aantrok.
Berg en Dal veranderde in deze tijd, want er wordt vermeld dat de vergrijzing toeneemt en dat er van de 149 huwelijksparen slechts 10 in Berg en Dal bleven wonen.
Pastoor van Helvoirt werd opgevolgd door pastoor Kanters. Dat was de tijd van werkgroepen, gespreksgroepen en parochievergadering, een tijd van veel beweging en activiteit. Het was de tijd ook van de eerste zorgelijke tekenen van afname van kerkbezoek door jongeren en een vermindering van aantal priesters. Toen pastoor Kanters in april 2000 zijn werkzaamheden moest neerleggen was het niet zeker of er een opvolging mogelijk zou zijn. Bijna anderhalf jaar later nam pastoor Kerssemakers zijn intrek in de pastorie. In zijn periode moest er, gezien de toekomst, gewerkt worden aan het samenvoegen van parochies. Op 1 januari 2008 werd de parochie De Verrijzenis opgericht als huwelijk van Berg en Dal en Heilig Landstichting. Toch was het niet eenvoudig om de twee parochies met ieder een heel eigen achtergrond en cultuur samen te brengen en één te maken. Pastoor Rabou van de Cenakelkerk heeft over dit gebeuren een mooie kerstvertelling gemaakt.
In 2009 werd pastoor Kerssemakers verplaatst omdat de bisschop een ingrijpende reorganisatie door wilde voeren in het hele bisdom. Onder het motto ‘groeien in geloof, geloven in groei, moest het bisdom worden teruggebracht tot de inrichting met twaalf dekenaten en vijfenvijftig parochies. Dat betekende dat de net gevormde Verrijzenisparochie op weg moest gaan om in 2012 parochie van de Heilige Drie-eenheid te vormen. Dat tien jaar later de kerk van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart haar deuren zou gaan sluiten was toen iets waar in de toekomst rekening mee gehouden werd, maar nog zonder ingevulde of geplande datum.
Als we stil staan bij deze geschiedenis noemen we veel uiterlijke kenmerken die iets uitdrukken van geloof. We kijken naar de architectuur die bedoeld heeft om mensen samen te brengen rond het mysterie van ons geloof. We kijken naar kunstuitdrukkingen van de ooit geschilderde wand, het mozaïek buiten en het kruisbeeld, de ramen van de kerk, het tabernakel met het Corpus, de zwerfkei als doopvont en het altaar. Het zijn uitdrukkingen van geloof in vormen die voorbijgaan net zoals pastoors en parochianen voorbijgangers zijn. Want wij zijn slechts een schakel in een keten. Na ons komt een volgende generatie, daarna weer een volgende. Het Godsgeheim vervult ons met hoop op toekomst omdat God met zijn volk een weg gaat, iedere tijd opnieuw.
Vandaag spreekt het evangelie van geloofsattributen zout en licht.
Gij zijt het zout der aarde, gij zijt het licht der wereld.
Zout voorkomt bederf. Zout is nodig om de geschiedenis van de wereld te bewaren.
Licht toont ons de beelden die bewaard blijven om naar terug te kijken. Het geeft structuur en richting voor de toekomst om te weten van welke richting we gekomen zijn.
Met ons leven dragen wij het zout en het licht van ons geloof. Ons geloof is en blijft werkzaam. Wij begrijpen niet altijd hoe, maar God weet het en Hij verzekert het.
Laten wij slechts zijn als dankbare dienstknechten die gedaan hebben wat zij konden doen. Laten we bevestiging vinden in het besef dat wij zout genoemd worden en licht.
Laat de kracht van het geloof waarmee ieder van ons leeft niet verflauwen of verzwakken. Want als het zout zijn kracht verliest, waarmee zou men dan nog zouten.
En licht, … dat is er niet om onder de korenmaat te zetten maar men plaatst ze op de standaard, zodat ze licht geeft voor allen die in huis zijn. Daarom mag het licht van goede werken gezien worden waarop wij elkaar mogen wijzen. Zoals bijvoorbeeld de trouw van deze gemeenschap zichtbaar is, de gemeenschapszin. De pastoors hebben hier mensen meegemaakt die hulpvaardig en dienstbaar zijn en dat verbinden met elkaar door samen te komen, te zingen en te bidden. Nooit was er iets te veel als een pastoor een beroep deed op de parochianen die zij hier zagen. Zo straalt uw licht voor het oog van de mensen, die uw goede werken zien en uw Vader verheerlijken die in de hemel is. Dat blijft!
Wees daarom niet bescheiden in het goede dat u doet, in het geloof waarmee u leeft. Want dat is in alle wisselvalligheden van blijvende betekenis.
Hier heeft het Woord van God vijfennegentig jaar geklonken, vijfenvijftig jaar in deze kerk. Weet wel, dit kerkgebouw gaat voorbij, maar Gods woorden gaan nooit voorbij.
Wij dragen zijn levenwekkend woord met ons mee: in ons dagelijks leven, in ons doen en laten.
Want:
Gij zijt het zout der aarde.
Gij zijt het licht der wereld.
Niet het kerkgebouw. Gij!
