PELGRIMAGE NAAR HET HEILIG LAND
Vroeg in de ochtend op woensdag 1 maart stonden vijfenveertig pelgrims van verschillende leeftijden en met verschillende (werk)achtergronden maar met één gemeenschappelijk doel (in de voetsporen van Jezus treden), klaar om vanaf Heilig Landstichting op weg te gaan naar het Heilig Land. Er waren veel parochianen van de Cenakelkerk, maar ook vanuit andere locaties binnen de parochie hadden zich mensen aangesloten. Het beloofde een inspirerende tocht te worden o.l.v. religieus leider: pastor Herwi Rikhof, ondersteunend pastor Norbert Swagemakers en reisleider Erik Cornel. Onze gids Usama zou in Tel Aviv bij ons aansluiten.
Aan ons (Margo en Andreas) was de schone taak om een klein verslag te maken, maar hoe is dat mogelijk van een reis die bol staat van nieuwe indrukken en informatie, terwijl iedereen op zijn eigen manier geraakt wordt door emotie, geloof, geschiedenis en hedendaagse politiek. Hier beneden, in plaats van een verslag, de woorden van onze medepelgrims, die snel duidelijk maken hoe diep iedereen is bewogen door het bezoek aan de bijbelse locaties, de beschouwingen van Herwi, de versterking van ons geloof en de groeiende band onder de pelgrims. Ja, er zitten herhalingen in, maar wij hebben ze toch opgenomen, omdat de visie of het gevoel bij dezelfde plek net iets anders kon zijn, en gewoon, omdat wij niemand van “onze pelgrim groep” over kunnen slaan.
Hoogtepunten
Het is niet eenvoudig om één hoogtepunt aan te wijzen. Het was alles bij elkaar een geweldige reis. Het was bijzonder en inspirerend om op allerlei plaatsen te komen die belangrijk waren in het leven van Jezus, ook al moesten we de enorme drukte op de koop toe nemen. De overwegingen van Herwi en de uitleg van Usama over de historische bijbelse context waren erg belangrijk. De uitleg van Usama over de situatie van de Palestijnen in het huidige Israël raakte me erg, evenals het bezoek aan Yad Vashem (red: holocaust museum/gedenkplek). Dit maakte – samen met het verhaal van mevrouw Lea in het Hadassah Ziekenhuis – duidelijk hoe complex de situatie in Israël is. Het was fijn dat de groep qua leeftijd uiteenliep, maar dat er tegelijkertijd een goede sfeer was. Al die Maria’s in de kerk van de Annunciatie in Nazareth waren prachtig, het bezoek aan de berg Tabor en de viering op de berg van de Zaligsprekingen waren inspirerend, de ‘doop’ in de Jordaan en de kruisweg in de vroege ochtend waren bijzonder en ik heb ook genoten van het dobberen in de Dode Zee en het schijnen van de zon. Ik zou nog meer kunnen noemen, maar als ik dan toch een hoogtepunt moet noemen, dan waren dat voor mij de momenten van verstilling: de Eucharistieviering in de woestijn bij de ondergaande zon en de stilte tijdens de boottocht op het meer van Galilea.
Diny Geboers
Voor mij was de pelgrimsreis een aaneenschakeling van hoogtepunten. De viering in de stilte van de woestijn en de boottocht op het meer van Galilea sprongen daar zeker bij uit. Ook de overwegingen van Herwi en de bijdrage van Usama over de samenhang van het dagelijkse leven van toen in relatie tot de Bijbelse geschriften, hebben grote indruk gemaakt. Ook zijn visie op de huidige politieke situatie vond ik erg leerzaam.
Carel Verdonschot
De pelgrimage was prachtig, indrukwekkend en zeer bezinningsvol. We hebben zoveel mooie en bijzondere plaatsen bezocht die het verhaal vertellen vanaf de Geboorte van Jezus tot aan de kruisiging en het sterven, waarbij het hoogtepunt voor mij was het lopen van de Kruisweg door Jeruzalem om 05.00u ’s morgens eindigend in de Heilig Grafkerk. De Calvarieberg bezoeken en het bijwonen van de Verrijzenis Mis bij het Heilig Graf was heel bijzonder.
Marjolein Arts – Lamberts
Ik heb enorm genoten van al het moois wat wij hebben gezien maar vooral ook de inzet van onze begeleiders welke ons zeer inspirerend voorgingen. Ik was ook diep geraakt door het begrip van mijn reisgenoten voor mijn tekort aan geheugen.
Theo Huisman
Met elkaar als pelgrim op weg door het Heilig Land, soms letterlijk in de voetstappen van Jezus. Als groep geïnspireerd en geraakt door de woorden van Herwi, bewogen door de bijbelse locaties, meegesleept in de drukte op sommige plekken en bezield door de stilte en bezinning tijdens de viering in de woestijn of dobberend op de boot in het meer van Galilea. Het hoogtepunt, elkaar als groep en parochiaan te hebben gevonden. Het dieptepunt, de politieke situatie en de onrechtvaardigheid tegen de medechristen in Palestina.
Andreas & Angela Voss
Voor mij was het hoogtepunt het gezamenlijk met medeparochianen vieren van de missen op de meest bijzondere bijbelse plekken. Met name in de woestijn was zeer indrukwekkend in alle eenvoud. Zonder die gezamenlijke vieringen ben je niet meer dan een toerist in een museale historische omgeving. Ook vooral leuk om de medeparochianen te leren kennen. Schept meer een band.
Marcel Hemmer
De reis voor mij was een fascinerende, inspirerende en mooie reis die me innerlijk erg heeft geraakt. Zeker dat je dit samen met je dochter mag meemaken. Voor mij staat bovenaan de Mis in de woestijn en de Kruistocht.
Maddy Geldens
De pelgrimstocht naar het Heilig Land, die ik onder andere samen met mijn tachtigjarige moeder heb gemaakt, was terug naar de basis, in het hier en nu aanwezig zijn en genieten, heel veel genieten. Een compleet unieke ervaring mede door de geweldige organisatie en fijne medepelgrims.
Madeleine Hoctin Boes; dochter van Maddy Geldens
Verdieping; De pelgrimage was een verdieping in ons geloof. Een verrijking om vanuit drie invalshoeken het Heilig Land en de verhalen uit de Bijbel beter te begrijpen. Usama – onze lokale gids – vertelde ons veel over de geschiedenis en huidige situatie van het Heilig land. Herwi Rikhof en Norbert Swagemakers maakten de verbinding aan de theologie. De gesprekken hierover met de medepelgrims zorgde voor een unieke ervaring.
Clemens Liebregt
Het is moeilijk kiezen uit hoogtepunten van deze fantastische pelgrimage. Na de imposante maar drukke Grafkerk kwamen wij in de prachtige kerk van St. Anna; het geboortehuis van Maria en beroemd om de akoestiek. Onverwacht waren wij getuige van een optreden van een klein Koreaans koor met een solo sopraan dat glaszuiver twee liederen zong, het heeft mij diep geraakt!
Trudy Sweerman-van Paridon
We vonden de hele reis indrukwekkend en inspirerend. Het was een prachtige reis die ons veel bracht: Verbinding met medeparochianen, verdieping in geloofsbeleving en verbreding van kennis qua politiek, religie en kunst. De kruisweg in het donker en bij opkomende zon was een prachtig moment, maar ook: de boottocht, de woestijnmis in ondergaande zon, de Getsemane kerk (of All Nations) en de Jordaan.
Karina en André Breemers
Het bijwonen van een mis in de open lucht, in de stilte van de onherbergzame, imposante woestijn heeft veel indruk gemaakt. Ook hierbij wist Herwi, zoals op zoveel, zeer diverse plekken, het evangelie heel mooi te verbinden aan de realiteit van het heden.
Dirk en Karin Rijnholt
Een aaneenschakeling van onvergetelijke ervaringen die mijn historisch en religieus bewustzijn opnieuw hebben versterkt, m.n. de viering in de pure natuur van de woestijn was een onverwacht hoogtepunt.
Marja Bakker
Allereerst in hoge mate zeer dankbaar voor het mee mogen maken van deze pelgrimsreis Israël o.l.v. Erik, Herwi en Norbert. Erik was heel duidelijk in “zo doen we het”, Herwi inspirerend met teksten en Norbert bescheiden zoals hij is, maar helder. Van begin tot eind een boeiende reis en binnen de groep pelgrims groeide een saamhorigheid en omkijken naar elkaar. Absoluut hoogtepunt was de mis in de woestijn tussen Jericho en Jeruzalem, God was daar aanwezig tussen hemel en aarde. Maar zeker ook onze doopbelofte aan de Jordaan.
In Jeruzalem was ik geroerd door het zicht op oud en nieuw Jeruzalem, maar vooral bij de vroege Kruisweg, in stilte in het donker door de stille oude stad, ontroerend mooi.
Marian Faber
De mis in de woestijn was zo eenvoudig en puur, dat we ons op dat moment gewoon “gedragen” voelden in ons geloof, zo zou je het altijd wel willen…. We liepen de kruisweg in het schemerdonker, terwijl om ons heen scootertjes reden, mannen met geweren op hoeken stonden en een zwerver in een portiek lag. Het beeld van deze staties, betekenisvol gemaakt door de prachtige teksten van Pastor Herwi, in de omgeving waar Jezus werkelijk gelopen had, was zeer indrukwekkend
Gert en Ellen de Leijer-Witteman
De Heilige mis met uitzicht op de woestijn. Ik ben nog onder de indruk. Het brengt een stroom van gedachten op gang.
José van Thiel-Geuljans
Het is moeilijk kiezen, maar ik denk toch dat het lopen van de Kruisweg, met de inspirerende teksten van Herwi, voor mij het hoogtepunt was; En niet te vergeten, het groeien naar elkaar vond ik heel bijzonder. In een week tijd een hechte groep worden is toch geweldig. Dat ik dit met mijn twee zussen mocht beleven maakte het voor mij persoonlijk een reis om nooit te vergeten.
Renée Bolsius
Als ik aan hoogtepunten denk, zijn dat voor mij de tocht op het meer van Tiberias, het misje in de woestijn en onze kruistocht met de woorden van Herwi daarbij. Opvallend, het zijn drie programmaonderdelen waar er stilte was, heel indrukwekkend. Ik had daar zelf ook wel behoefte aan in alle overdaad van kerken, toerisme en “poppenkast”. Wel kan ik onze eigen kerk veel beter plaatsen, nu ik daar gezien heb waar Piet Gerrits en Stuyt door geïnspireerd zijn geweest. Voor mij persoonlijk was de laatste reis van Veerle, het kleinkind van mijn zwager en schoonzus, die woensdag op het einde van onze reis gestorven is, wel een belangrijke extra dimensie van deze pelgrimage. Toen ik vertrok en Herwi vroeg haar als intentie te vermelden, maakte zij het nog goed, al leefde ze al een jaar met de wetenschap dat ze een ongeneeslijke hersentumor had.
Agnes Kortmann
Een prachtige week met talloze indrukken en ervaringen, goede en dankbare gesprekken met reisgenoten maar ook een gevoel van een gaandeweg groeiende twijfel, iets klopt er niet, kun je daar precies de vinger op leggen, wat betekent dat voor christen-zijn nu we ter plekke daar letterlijk in onder gedompeld worden, de veertigdagentijd? De katholieke kerk en Yad Vashem, Joden en Palestijnen (bezette gebieden), een fantastische gids Usama die steeds meer over zijn persoonlijke levensomstandigheden vertelt als Palestijnse christen en zich tweemaal gediscrimineerd weet, eenmaal als Palestijn en dan als christen in een joodse staat die weinig op heeft met het christendom (en de islam), het schone Jeruzalem (althans in ons convent en omgeving) en het smoezelige Jericho en Nazareth, de nogal klinisch aandoende westelijke muur met poortjes, de doop beloftes bij de Jordaan, de berg van de zaligsprekingen, de Via Dolorosa met als laatste statie de Heilig Grafkerk en als contrapunt de potsierlijke ‘change of the guards’ om acht uur ‘sharp’, om een paar gebeurtenissen uit de vele te noemen. Wat zich gaandeweg bij mij opdringt is de zorg enerzijds dat het christendom evident in de verdrukking is in het Midden-Oosten en anderzijds ook het zoeken naar een antwoord op die prangende, dikwijls wijkende maar niet aflatende roep vanuit het evangelie toch vooral goed te luisteren naar wat te doen als christen en hoe hopeloos we daarin telkens weer falen. Deze bijzondere reis heeft in kort bestek in een gecomprimeerde vorm laten zien waar het om draait. Enerzijds ons ervan bewust zijn dat het evangelie zoals eeuwenlang door de kerk verkondigd, de Joden veel ellende heeft bezorgd (Yad Vashem) anderzijds is het evangelie een bron van inspiratie met het geloof als vaste grond dat een klein stukje van Gods Koninkrijk op aarde mogelijk is, toen en nu en in de toekomst, ons telkens weer oproept het onze bij te dragen om weer een stapje in die richting te zetten hoe klein ook. Uit de natuurkunde weten we dat naarmate de snelheid toeneemt, de weerstand disproportioneel groter wordt. In ons geloof is het niet anders. Juist handelen kan weerstand oproepen zoals b.v. politieke moed tonen of bewust tegen de gangbare stroom inroeien. Het geloof helpt die weerstand te overwinnen hoe moeilijk dat soms ook mag zijn en hoe verschillend dat ook is voor eenieder van ons. Risicovol leven zonder garanties. Veni Creator Spiritus. Veel dank aan Herwi en Norbert voor de altijd weer inspirerende vieringen.
Wiebe & Margaretha Slager
Het bijwonen van de heilig mis, elke dag, op bijzondere plaatsen bracht me terug in een religieus ritme waardoor ik in een mystieke sfeer kwam. De heilige mis in de woestijn van Judea maakte mijn hoogtepunt een extra krachtige ervaring.
Anna Holub
Mijn werk betrof vaak studie van macht en ruimte. In de Heilig Grafkerk komen machtsverhoudingen (tussen Latijns Christelijk, Grieks Orthodox, Armeens Christelijk, Syrisch, Ethiopisch en Koptisch Christelijk) tot uitdrukking in een ultiem gereguleerde status quo. Kenmerkend voor de machtsbalans is labiliteit. Steeds loeren krachten om het evenwicht te verschuiven. Mijn hoogtepunt: het ter plaatse opkomend besef hoe mooi de status quo kan zijn, waardoor ik me welkom, zelfs thuis, volkomen comfortabel voelde in de spannende ruimte van de Heilig Grafkerk.
Henri Goverde
Alhoewel het moeilijk onder woorden te brengen is wat er allemaal zo op ons afgekomen is.
Het verhaal verteld in Kana betekent voor mij een nieuw begin met als bevestiging de kruisweg in het stille Jeruzalem. Een bijzondere ervaring.
Monique Eenhuizen
Voor mij is de dienst in de woestijn een hoogtepunt geweest. Wat ook diepe indruk heeft gemaakt is de kruisweg. De weg die Jezus gelopen heeft als een persoonlijke weg.
Anton Eenhuizen
Wat een heerlijk leven moeten de vissers op het meer van Galilea bij Tiberias gehad hebben.
Toen ze besloten Jezus te volgen en alles achter te laten om zijn apostelen te worden, wisten ze vast niet wat hun te wachten stond…
Voor ons was het een heerlijk ontspannen bootreis, een welkome afwisseling na alle inspirerende indrukken.
Jezus vroeg driemaal aan Petrus, of die van hem hield. Petrus beantwoordde dit bevestigend, maar de derde keer was hij een beetje gepikeerd, dat het hem nog eens gevraagd werd. Later bij de kerk van Gallicantu verloochent Petrus, Jezus drie keer, waarop de haan kraait. Ik had dit nog nooit zo met elkaar in verband gebracht. Herwi vertelde ook: Je mag fouten maken. Je krijgt een nieuwe kans. Kijk maar naar Petrus.
Margo van der Borg
Het meest indrukwekkend was voor mij de Hof van Olijven. We hoorden het verhaal van Jezus, die tot God bad; Heer, laat deze beker aan mij voorbijgaan, maar niet mijn wil maar uw wil geschiede. Op de plek zelf in het Heilig Land, kon ik me ineens heel goed voorstellen, hoe Jezus zich gevoeld moet hebben en was ik diep onder de indruk.”
André Ibes
Hoogtepunten waren voor mij de dagelijkse Eucharistievieringen op zoveel bijzondere plekken, waarbij de viering in de woestijn wel de meest bijzondere was.
Van de plaatsen die we bezocht hebben staat Kafarnaum op 1. Hier loop je echt in de voetsporen van Jezus.
Het strandje bij de kapel van het primaatschap van Petrus waar het verhaal over ‘je moet aan de andere kant je net uitgooien’ werd voorgelezen en Petrus drie keer belooft Jezus lief te hebben vond ik daar weer het hoogtepunt van en het meest bijzondere
van de hele reis.
Als derde hoogtepunt de mogelijkheid om het geloof te beleven zonder voor raar te worden aangezien en voortdurend kritiek te moeten weerleggen.
Verder ook nog: gezellig samen eten, de mooie gesprekken, de uitgebreide achtergrond verhalen van onze gids Usama, de bezoeken aan Jeruzalem etc..
Elke dag zat weer vol mooie dingen en eigenlijk geen mindere zaken.
Erik van der Voort
Het is moeilijk kiezen; de hoogtepunten wisselden elkaar elke dag af. Misschien niet het meest spectaculair, maar persoonlijk heeft mij de hernieuwing van de doopbeloften aan de oever van de Jordaan diep geraakt.
Betty Essers
De pelgrimage naar het H Land was voor mij een intense ervaring; ik vond het bidden van een psalm aan het begin van een dag een mooi moment van stille aandacht; het bezoeken van de heilige plaatsen hebben mij ontroerd, en mij het gevoel gegeven even 2000 jaar terug in de tijd gestaan te hebben, alsof ik erbij was waar onze bron van christelijk geloof begon; de plaatsen waar geen grote toevoegingen waren van devotionalia, waar kerken op en bij gebouwd waren, hebben mij het meest geraakt: niet afgeleid te worden door de stroom van andere pelgrims en de reglementen van orde, wat natuurlijk bij zo’n grote mensenmenigtes ook niet anders kan, heeft de stille plaatsen tot een spirituele verdieping gemaakt; ik denk aan het meer van Tiberias, aan de Jordaan, aan de berg in de woestijn en zo nog wat plekken; de eucharistieviering iedere dag heeft de reis een heel mooi beschouwend karakter gegeven, dit ook gekoppeld aan de mooie overwegingen van Herwi; en tenslotte: de groep heb ik ervaren als een fijne en saamhorige groep, openstaan naar en betrokken met elkaar.
Marijke Honee
Terugkijkend op de pelgrimsreis naar het Heilig Land is het niet eenvoudig om het ene hoogtepunt van het andere te onderscheiden. Het begon al met de mensen die ons uitzwaaiden toen de bus vertrok van het Toon Rabouplein. De kinderen met Israëlische vlaggen brachten de stemming er in de vroege ochtend goed in.
De ontvangst van de zusters op onze verblijfplaatsen was uitstekend en de maaltijden waren zeer smakelijk, gezond en ruim voldoende.
De natuur en omgeving van de Berg van de Zaligsprekingen en het meer van Galilea spraken voor zichzelf. Het maakt indruk op mij dat er met veel archeologie en onderzoek plekken zijn te traceren die duiden op de plaatsen waar Jezus gelopen heeft, gesproken, gepredikt, genezen, wonderen verricht… Tussen die plaatsen bewegen als pelgrim brengt een dimensie aan bij de evangelieverhalen die in mijn eigen voorstellingsvermogen sowieso al een verbeelding kenden. De omgeving van Jeruzalem maakt het voorstelbaar dat Jezus zich bewoog in het gewone leven dat zich op straat afspeelde. Zoals wij als gemengd gezelschap probeerden te luisteren naar de evangelieverhalen, zo zullen de leerlingen toen naar Jezus geluisterd hebben.
Voor mij persoonlijk was een hoogtepunt dat Herwi en ik met de Franciscaanse hoofdcelebrant in het Heilig Graf de eucharistie mochten vieren. Het is bijzonder omwille van de plek maar ook omdat wat wij vieren en ontvangen in de eucharistie de gemeenschap is met het verrezen Lichaam van Christus.
Het kruis van Jeruzalem (zie afbeelding) deed mij denken aan het proces van samenvoegen van parochies en het zoeken naar eenheid waar ruimte is voor eigenheid. Er is één groot kruis dat staat voor de eenheid. De vier kruisjes eromheen vallen binnen de ruimte van dat grote kruis maar mogen er ook vrij in staan.
Alleen maar dankbaarheid dat ik deze reis met dit gezelschap heb mogen genieten.
Norbert Swagemakers
Mijn hoogtepunt was niet zoals men verwachtte een van de vieringen (woestijn, heilig Grafkerk), maar
het langzaam groeiende besef dat deze pelgrimstocht gemeenschap-opbouwend was en
resulteerde in een mooie ‘kerk’.
Herwi Rikhof
