Overweging 30 september, 1 oktober 2023 Cenakelkerk Margaret de Groot-Vlasveld Lezingen Ezechiël 18,25-28, Matteüs 21, 28-32
Tussen de lezingen door is gezongen over de levende stenen, die ons samen Kerk laat zijn. Het sluit aan bij de komende synode. Vanaf vandaag komen vertegenwoordigers uit die hele wereld in Rome bij elkaar om samen over de toekomst van de Rooms-Katholieke Kerk na te denken.
Sinds het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) is er niet zo open en intensief gepraat over de toekomst van de kerk. Synodaliteit, een woord waarmee wordt uitgedrukt dat alle gelovigen actief betrokken zijn op het wezen en het handelen van de kerk – is volgens paus Franciscus ‘wat God verwacht van de kerk van het derde millennium’. Ook zal er een vervolg op de milieu-encycliek Laudato si’ worden gepresenteerd.
Mogelijk volgt u het nieuws over deze synode. De komende weken zal er veel aandacht voor zijn in de media.
Paus Franciscus staat bekend om zijn streven naar veranderingen in de katholieke kerk, met name op het gebied van de kerkelijke cultuur. Hij wil dat de kerk minder klerikaal wordt en dat zij leert om haar meer dan 1,3 miljard gelovigen serieus te nemen. Hoewel hij vasthoudt aan de kernleer van de kerk, heeft hij een duidelijke visie om transformatie in gang te zetten.
Het is een ambitieus project. Wat is ervoor nodig om de kerkelijke cultuur te wijzigen?
Duizenden jongeren zijn deze zomer naar de Wereld jongerendagen in Lissabon geweest. Ook vanuit onze Parochie is eraan deelgenomen, o.a. door Diaken Henk Welling. Zij zagen een emotionele Paus, die afweek van de uitgeschreven tekst: “De kerk is een Kerk voor iedereen”. Hij is ervan overtuigd dat jongeren de kerk kunnen vernieuwen. Daarom liet hij hen zijn ‘todos, todos, todos’ herhalen. Zij schreeuwden het uit: voor allen, voor allen, voor allen!
De paus wilde het ook laten horen aan de 638 bisschoppen die daar aanwezig waren en waarvan velen in oktober zullen deelnemen aan de synode over synodaliteit. Deze gaat precies over de vraag welke plaats er is voor lekengelovigen in de Rooms-Katholieke Kerk.
Gisteravond kwamen duizenden jongeren uit verschillende christelijke kerken samen met de gemeenschap van Taizé op het Sint-Pietersplein om voor de Rooms-Katholieke Kerk te bidden.
Ook dichterbij is katholiek Nederland betrokken bij de synode.
Als geloofsgemeenschap hebben wij er twee jaar geleden al met elkaar over gesproken. Informatieavonden zijn georganiseerd en in december a.s. komt er in onze kerk een vervolg op. Vanuit de parochies is de informatie doorgegeven aan de bisdommen. Vanuit deze verslagen kwam er landelijk overleg. En dit voorjaar werden per continent documenten voorbereid om de komende weken in Rome te bespreken. De bereidheid tot luisteren naar elkaar is wezenlijk voor het welslagen van de synode. Er is een herhaalde oproep van deze paus om te luisteren. In dialoog, niet in discussie. Er zijn pijnlijke en verdrietige verhalen gedeeld, over seksueel misbruik, grensoverschrijdend gedrag, intimidatie en uitsluiting. De intentie van de dialoog is niet om opinies te verzamelen of enquêtes te onderbouwen. Elke stem is van belang en niemand mag de mond gesnoerd worden. De bedoeling hiervan is om te horen hoe de Geest en de stem van God vandaag tot ons spreekt.
Laten wij ons geen illusies maken, het proces zal niet altijd gladjes verlopen. Opvattingen en culturen zullen op elkaar gaan botsen, onder meer als het gaat over onderwerpen als de plaats van vrouwen in de kerk, de inspraak van leken als het gaat over besluitvorming en de ruimte die er mag zijn of moet komen voor lhbt+-ers.
Gisteravond was er een Taizéviering hier in de Dominicuskerk en o.a. in Utrecht en Amsterdam, om samen te bidden voor het welslagen van de synode. Wij staan aan de vooravond van een bijzondere gebeurtenis in onze Katholieke Kerk. Officieel begint de synode op 4 oktober, het Feest van Franciscus.
De visie van de Paus kan worden geïllustreerd in de lezingen van vandaag.
Bij Ezechiël worden rechtvaardigheid en rechtschapenheid tegenover elkaar gezet.
Rechtvaardigheid is persoonlijke beleving van hetgeen juist en eerlijk is, daarvan afwijken zal leiden tot het kwaad. Rechtschapenheid, is een houding door te handelen zonder aanzien des persoon …. Iedereen, Iedereen, Iedereen. Kwaad en Goed, Sterven of leven.
In het evangelie van Matteüs 21:28-32, dat het verhaal vertelt van de twee zonen die door hun vader worden gevraagd om in de wijngaard te werken. De reacties van de zoons lopen niet over van enthousiasme. Ja zeggen en het uiteindelijk toch niet doen. Of nee zeggen en later daar spijt van krijgen. Ja of nee zeggen.
Ieder heeft wel zijn of haar eigen wijngaard waarin veel handen nodig zijn om het werk te doen. Samen hebben wij ook een Wijngaard, nl. onze geloofsgemeenschap en samenleving waar een wederzijdse dialoog het verschil kan maken. Hier zijn naast vele handen bewogen harten nodig. Bij het ouder worden kan de vraag opkomen: ‘Wat kan ik nu nog betekenen? Ik ben nutteloos geworden’. Ook al bent u minder mobiel of actief, u kunt wel een luisterend oor bieden. In deze hectische tijd een rustpunt creëren.
Ja zeggen en niet doen. Nee zeggen, tot inkeer komen en het goede doen.
De kracht van de H. Geest en het horen van de stem van God in onszelf, mag dat een kantelmoment zijn om tot inkeer te komen.
Een geloofsgemeenschap, een kerk voor iedereen, met levende stenen.
De keuze is aan ons. Amen.
Slotgedachte
Deze geloofsbelijdenis is rond 1985 door Ton Baeten (1931-2018 Norbertijn en Abt Abdij van Berne) geschreven.
Ik geloof in een kerk,
die haar deuren wijd openzet,
waar ieder welkom is
en niemand buitengesloten wordt,
die geen onderscheidt maakt
tussen man en vrouw,
tussen goed en slecht,
waar ieder heilig en zondig is,
die geen rangen en standen kent,
maar waar allen van hoog tot laag
broeders en zusters van elkaar zijn,
die haar eigen grenzen overschrijdt
en een Tafel bereidt voor allen,
die zich tot Jezus Christus bekennen,
die het Woord van God in dialoog belijdt
en waar communio hand in hand gaat
met werkelijke communicatie,
die niet heerst maar dient,
waar recht gedaan wordt aan allen,
die niet denkt aan eigen roem,
maar de kleinen eert
en hen optilt uit hun vernedering,
die op uittocht is uit het land van slavernij
en op weg is naar werkelijke bevrijding voor allen
die haar crisis te boven komt
en blijft getuigen van hoop
die in haar leeft.
